Krótkowzroczność, inaczej myopia, potocznie nazywana też bliskowzrocznością jest obecnie najczęściej występującą wadą wzroku. Szacuje się, że na całym świecie z krótkowzrocznością zmaga się ponad miliard ludzi! Co więcej, eksperci przewidują znaczący wzrost liczby osób krótkowidzących, ostrzegając, że do 2050 roku już co drugi człowiek będzie krótkowidzem.

Na czym polega krótkowzroczność?

W zdrowym oku obraz widzianego przedmiotu powstaje na siatkówce. Ale gdy mówimy o oku krótkowidza, sytuacja wygląda nieco inaczej. Promienie docierające do oka nie skupiają się bowiem na siatkówce, a przed nią. To sprawia, że osoba krótkowidząca w celu polepszenia widzenia musi skracać odległość do oglądanego przedmiotu, co powoduje szereg niedogodności. Utrudnia prowadzenie pojazdów, uprawianie sportu czy rozpoznawanie oddalonych od nas osób. Co ważne, krótkowzroczności nie należy bagatelizować. Niekorygowana może prowadzić do bólu oczu, bólów głowy i powodować przewlekłe zmęczenia.

Krótkowzroczność – przyczyny i rodzaje krótkowzroczności

Przyczyną krótkowzroczności jest przede wszystkim nieprawidłowa budowa oka, ale wpływ na jej rozwój mają również inne elementy, takie jak uwarunkowania genetyczne czy czynniki środowiskowe. Wśród rodzajów krótkowzroczności powodowanych niewłaściwą budową oka możemy wyróżnić: 

• krótkowzroczność rogówkową – powodowaną zbytnią kulistością rogówki, występuje rzadko;
• krótkowzroczność krzywiznowa/soczewkowa – powodowaną nadmiernie wypukłymi elementami optycznymi oka (soczewką lub rogówką);
• krótkowzroczność refrakcyjna – powodowaną zbyt wysokim współczynnikiem załamania światła w soczewce oka, który może być wynikiem np. rozwijającej się cukrzycy lub zaćmy;
• krótkowzroczność osiowa – powodowaną zbyt długą gałką oczną;
• krótkowzroczność mieszana – powodowaną więcej niż jednym z powyższych czynników.

Jeszcze do niedawna uważano, że krótkowzroczność ma przede wszystkim podłoże genetyczne, co oznaczałoby, że dziedziczymy wadę wzroku po rodzicach. Najnowsze badania wskazują jednak, że znaczący udział w rozwoju krótkowzroczności ma ciągła i intensywna praca z urządzeniami wydzielającymi szkodliwe niebieskofioletowe światło. Wielogodzinne wpatrywanie się w ekrany smartfonów, tabletów i laptopów, czasem bez jakichkolwiek przerw, doprowadza do przeciążania narządu widzenia. To z kolei powoduje kompensacyjne wydłużanie gałki ocznej, a w efekcie krótkowzroczność.

Mała, średnia i duża – skala krótkowieczności

Krótkowzroczność korygujemy soczewkami z dioptrami o zapisie minusowym (-), stąd często potoczne nazywanie szkieł tego typu „minusami”. Obecnie wyróżniamy trzy stopnie krótkowzroczności:

1. Małą/niską krótkowzroczność – dochodzi do -3 dioptrii.
2. Średnią krótkowzroczność – diagnozowana u pacjentów z wadą od -4 dioptrii do -8 dioptrii.
3. Dużą/wysoką krótkowzroczność – powyżej -8 dioptrii. Najczęściej uwarunkowana jest genetycznie. Uwaga: Krótkowzroczność może występować razem z astygmatyzmem.

Krótkowzroczność – jak ją korygować?

Możemy wyróżnić kilka sposobów korekcji krótkowzroczności: noszenie okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych oraz laserową korekcję wady wzroku. Nowością i przełomową techniką korekcji krótkowzroczności jest ortokorekcja. 

• Okulary są niewątpliwie najczęstszą wybieraną metodą korekcji krótkowzroczności, w której stosuje się wklęsłe soczewki rozpraszające. Aby obraz widziany przez pacjenta był wyraźny, soczewki pomniejszają go proporcjonalnie do swojej mocy.
• Nieco rzadziej przy korekcji krótkowzroczności stosowane są soczewki kontaktowe. Choć te, idealnie sprawdzą w przypadku osób z wysoką krótkowzrocznością, osób aktywnych oraz tych, które nie polubiły się z oprawami korekcyjnymi.
• Laserowa korekcja wzroku to świetne rozwiązanie dla krótkowidzów, którzy planują zrezygnować z okularów oraz soczewek kontaktowych. Należy jednak pamiętać, że zabieg tego typu nie jest dla każdego. By zakwalifikować pacjenta do laserowej korekcji oczu, wada widzenia powinna być stała, co oznacza, że od przynajmniej 6 miesięcy nie uległa pogłębieniu. Kluczowy jest także wiek osoby poddającej się korekcji – powyżej 21 roku życia (chyba że lekarza zaleci inaczej). Przeciwskazaniem do zabiegu laserowej korekcji wzroku są również takie czynniki jak: zbyt cienka rogówka, nawracające zapalanie spojówek, nasilony zespół suchego oka lub niektóre schorzenia rogówki.
• Ortokorekcja to ciekawa metoda leczenia małej i średniej krótkowzroczności. Polega na zakładaniu na noc indywidualnie dobranych gazoprzepuszczalnych soczewek kontaktowych, których zadaniem jest odpowiednie kształtowanie przedniej powierzchni rogówki w trakcie snu. Rano, po zdjęciu soczewek, spłaszczona krzywizna rogówki umożliwia ostre widzenie przez cały dzień.

Co robić, aby zapobiegać krótkowzroczności?

Przede wszystkim pamiętajmy, że w walce z krótkowzrocznością naszym sprzymierzeńcem jest natura. Przebywanie na świeżym powietrzu znacząco spowalnia rozwój tej wady wzroku. By skutecznie zapobiegać krótkowzroczności, unikajmy za to przesiadywania przed ekranami smartfonów, tabletów, komputerów i telewizorów. Kilkugodzinne czytanie także nie jest wskazane. Jeśli jesteśmy molami książkowymi, zadbajmy, aby przynajmniej co pół godziny zrobić 1-2 minuty przerwy i popatrzeć w dal. Zerknijmy na znajdujące się za oknem drzewa. Ich zieleń pomoże oczom odpocząć. Pamiętajmy również o zachowywaniu odpowiedniej odległości i o właściwych warunkach oświetleniowych. Zarówno w trackie pracy, jak i w czasie spędzanym nad książkami. Jeśli mamy do wyboru korzystanie ze światła naturalnego lub sztucznego, wybierajmy to pierwsze, ale zwracajmy uwagę na to, czy jest go wystarczająco dużo. Istotnym elementem zapobiegania krótkowzroczności są także kontrolne badania wzroku wykonywane u lekarza, optometrysty czy refrakcjonisty przynajmniej raz do roku. Nie zapominajmy, że źle korygowana lub zaniedbana krótkowzroczność może być przyczyną bólów głowy, zapalenia brzegów powiek, suchości spojówek, nadmiernego łzawienia. Może także prowadzić do rozwoju wady widzenia.

To jak, widzimy się w gabinecie?

Opracowała:
mgr Katarzyna Szewczykowska
Żródła:
1.The impact of myopia and high myopia: report of the Joint World Health Organization–Brien Holden Vision Institute Global Scientific Meeting on Myopia, University of New South Wales, Sydney, Australia, 16–18 March 2015. Geneva: World Health Organization; 2017. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 4
2. https://www.optegra.com.pl/blog-optegra/czy-mozna-wyleczyc-krotkowzrocznosc
3. M.H. Niżankowska, Podstawy okulistyki, VOLUMED, Wydanie II poprawione i uzupełnione, Wrocław 2000.
Grafika:
1. https://www.nikonlenswear.com/pl/my-vision/myopia-the-shortsighted-eye/